Aantal Belgische universitaire spin-offs verzesvoudigd

Leuven – Belgische universiteiten hebben de afgelopen 25 jaar een indrukwekkende sprong gemaakt in het valoriseren van hun onderzoek: het aantal spin-offs is maar liefst verzesvoudigd. Dat blijkt uit onderzoek van hardware-ontwikkelaar Comate, op basis van de gepubliceerde cijfers door de universiteiten. Deze sterke groei van nieuwe bedrijven die universitaire kennis omzetten in innovaties, benadrukt het groeiende belang van een sterk innovatie-ecosysteem en de cruciale rol van de maakindustrie in België.

Spin-offs: van labo naar markt

Een spin-off is een nieuw bedrijf dat ontstaat uit een bestaande organisatie, zoals een universiteit, onderzoeksinstelling of groot bedrijf. ​ Sinds 2000 hebben Belgische universiteiten 641 (*) nieuwe spin-offs opgericht, een zesvoudige toename ten opzichte van de periode daarvoor. Deze jonge bedrijven brengen veelbelovend wetenschappelijk onderzoek naar de markt, met een positieve impact op de Belgische economie door de creatie van nieuwe werkgelegenheid en de ontwikkeling van hoogtechnologische innovaties.

De UGent, KU Leuven en Université de Liège zijn samen goed voor bijna 60% van de spin-offs, maar ook de kleinere universiteiten UCL, UAntwerpen, UHasselt, UMons en UNamur leveren een significante bijdrage. 

De meeste spin-offs zijn actief in sectoren als biotech, medtech, industriële technologie, software (AI), ICT en energie.

Economische impact

Sander Van den dries, Director Comate: "Beloftevolle onderzoeksresultaten moeten de stap kunnen maken naar schaalbare producten. Spin-offs zijn daarbij essentieel, omdat ze een belangrijke brug slaan tussen onderzoek en innovatie. ​ Om een gezonde business case te ontwikkelen, moeten spin-offs heel wat processen doorlopen: van het onderzoeken van de marktvraag en het creëren van kwalitatieve prototypes tot het ontwikkelen van producten die voldoen aan strenge internationale regelgeving en het vinden van een kostenefficiënte productiemethode. Pas dan is economische impact mogelijk."

Het succes van spin-offs hangt, naast van universiteiten en investeerders, ook sterk af van ​ het ecosysteem dat hen omringt.

Rudi Cuyvers, hoofd van de afdeling Spin-off & Innovatie van KU Leuven Research & Development (LRD): "Naast de universiteiten en onderzoekscentra, spelen ook het bedrijfsleven, de financiële sector en de overheid een belangrijke rol in het succes van spin-offs. Het is een én-én-verhaal. Het is cruciaal dat we als maatschappij de verschillende elementen en actoren binnen het ecosysteem verder blijven uitbouwen en versterken, om zoveel mogelijk waarde te creëren."

Strenge selectiecriteria

Universiteiten wagen almaar vaker de sprong met ondernemende projecten die voor gevestigde bedrijven soms te risicovol zijn. Toch blijft het overlevingspercentage van de Belgische spin-offs relatief hoog. Om te kunnen voldoen aan de strenge selectiecriteria bij de oprichting, wordt vaak een intensieve incubatie voorzien. Zowel wat de technologische haalbaarheid betreft als de validatie van het marktpotentieel. Die incubatie fungeert als ​ een efficiënt selectiemechanisme en heeft een positieve impact op het overlevingspercentage.

Simon De Corte, spin-off adviseur bij UGent: "Waar spin-offs in het verleden voornamelijk reactief ontstonden op initiatief van onderzoekers die toevallig ervaring hadden in ondernemen of zelfs externe ondernemers, hanteren we nu een proactieve strategie. We scouten actief naar technologieën met marktpotentieel en potentiële ondernemers binnen de universiteit, waarbij we ook nadrukkelijk naar de onderzoekers zélf kijken. De meerderheid van de spin-offs blijft komen uit technologie-gedreven onderzoeksgebieden, maar we moedigen ook spin-offs aan die actief zijn in meer diverse, soms minder voor de hand liggende domeinen, zoals bijvoorbeeld psychologie of taal- en letterkunde."

De verzesvoudiging van het aantal spin-offs in 25 jaar tijd toont aan dat onze universiteiten de uitdaging van innovatie aangaan, zegt Didier Mattivi, Directeur ULiège-RISE (Recherche, Innovation, Support et Entreprises).

"Om de impact van deze dynamiek te versterken, is het essentieel dat het ecosysteem dat onderzoek, investeerders, bedrijven en overheden verenigt, op één lijn blijft, zich aanpast en wendbaar is. Want spin-offs zijn niet alleen economische drijfveren, ze zijn het tastbare bewijs van een maatschappij die gelooft in de waarde van haar onderzoek en haar ontwikkeling baseert op de intelligentie en de durf van haar onderzoekers.""

Aantrekkelijkheid als ondernemende, innovatieve regio vergroten

De verzesvoudiging van het aantal spin-offs aan de Belgische universiteiten is positief, maar slechts het topje van de ijsberg.

"Er is een enorm potentieel aan onderzoek dat via spin-off-creatie zijn weg naar de markt zou kunnen vinden", vertelt Sander Van den dries, Director Comate. "We moeten als maatschappij nu vooral investeren in het creëren van maatschappelijke impact met die onderzoeksresultaten. Juist in deze onzekere tijden is het cruciaal om de stap naar innovatie te versnellen. Het versterken van het ecosysteem rond spin-offs helpt onze aantrekkelijkheid als ondernemende, innovatieve regio te vergroten en zo internationaal talent aan te trekken en te behouden."

Geïnteresseerden in de volgende stappen voor het versterken van het Belgische spin-off-landschap kunnen zich nu al aanmelden voor het rondetafelgesprek, georganiseerd door Comate. Dat zal binnenkort plaatsvinden met o.a. politici, universiteiten en onderzoekscentra.

(*) De cijfers zijn geverifieerd op 15 januari 2025, aan de hand van de publicaties op de website van de universiteiten.

saartje dietvorst

press contact, manley

• saar@manley.eu
• +32 468 19 75 07

• manley.eu