De sleutel voor de energietransitie ligt bij nauwe samenwerking stakeholders en een actieve rol van de energieconsument
Zaventem, 8 december 2022 – De ambitieuze klimaatdoelstellingen, technologie, digitalisering, regulering en de veranderende rol van de consument zullen de energiesector fundamenteel transformeren tussen nu en 2030. In een nieuw rapport van KPMG blikken sleutelfiguren uit de Belgische energiewereld vooruit op de energietoekomst. Voices on 2030: The future of energy schetst een uitweg uit de huidige energiecrisis die gebaseerd is op meer samenwerking tussen de overheid en andere stakeholders, op groene en decentrale energieproductie en op een actieve rol van de consument in het energielandschap.
De Russische invasie in Oekraïne heeft de energieprijzen voor gezinnen en bedrijven doen exploderen, en heeft het economisch herstel na de coronacrisis opnieuw gefnuikt. Die energieschok heeft de nood aan een nieuwe energietoekomst, weg van fossiele brandstoffen, nog groter en nog dringender gemaakt. KPMG laat in het ‘Voices on 2030: The future of energy’ rapport 17 hoofdrolspelers uit de energiewereld vooruitblikken. Welke trends en evoluties zullen volgens hen de energietransitie aansturen? Welke noodzakelijke stappen moeten we zetten tussen nu en 2030?
De prominente stemmen die aan het woord komen, bekleden verschillende rollen in het Belgische energielandschap, van producent of leverancier tot overheid of distributeur. Onder andere premier Alexander De Croo, Thierry Saegeman (CEO van Engie), Chris Peeters (CEO van Elia) en Pascal De Buck (CEO van Fluxys) laten hun licht schijnen op de energietoekomst.
De KPMG-experts zien vijf belangrijke domeinen waar de energiesector de komende jaren een fundamentele transformatie zal ondergaan:
1. De overheid stuurt de energietransitie aan, in nauw(er) overleg met de belangrijkste stakeholders
Energiezekerheid, betaalbaarheid en duurzaamheid staan hoog op de beleidsagenda van elk land. De oorlog in Oekraïne heeft duidelijk gemaakt dat energiebevoorrading, die door velen als vanzelfsprekend werd beschouwd, de hoeksteen is voor welvaart en economische ontwikkeling. Daarom wordt energie in 2030 beheerd als een belangrijk strategisch domein van nationaal en Europees belang.
Het bepalen van de optimale energiemix, het versterken van internationale samenwerking, het ontwikkelen van nieuwe infrastructuur en het versnellen van innovatie vereisen niet alleen leiderschap van de overheid, maar ook nauw overleg met andere stakeholders, waaronder de energiebedrijven.
Een langetermijnvisie in combinatie met een doortastender en stabieler beleid is nodig om de marktspelers een kader te bieden voor langetermijninvesteringen in groene, hernieuwbare energie. De energiecrisis heeft het besef doen groeien dat de energietransitie een cultuur van dialoog en vertrouwen vergt.
2. De groene, gediversifieerde energiemix zorgt voor nieuwe uitdagingen
Wereldwijd proberen landen het gebruik van fossiele brandstoffen te verminderen. Ze verschuiven hun energiemix om de CO2-uitstoot te verminderen en de energiezekerheid tegen betaalbare prijzen te waarborgen. Dit vereist een gediversifieerde mix van energiebronnen. Andere belangrijke elementen van de routekaart voor de energiesector zijn het verminderen van energieconsumptie, elektrificatie van transport en warmte, en groene moleculen.
De elektrificatie van de samenleving en de industrie doet de vraag naar elektriciteit toenemen. Dit leidt tot belangrijke uitdagingen zoals het verhogen van de productiecapaciteit, het bepalen van de juiste capaciteitsmix, en het waarborgen van de betaalbaarheid en het systeemevenwicht.
In 2030 wordt een belangrijk deel van de elektriciteit in België opgewekt door hernieuwbare energiebronnen. Ons land speelt een voortrekkersrol op vlak van offshore windenergie. Ook andere hernieuwbare energiebronnen zoals zon en wind op land leveren een belangrijke bijdrage aan de productie van hernieuwbare elektriciteit. Ons land heeft ook de capaciteit van de interconnecties opmerkelijk verhoogd, maar waakt er tegelijkertijd over om voldoende elektriciteit op Belgische bodem te blijven produceren.
De weersafhankelijkheid van hernieuwbare energiebronnen vormt een bijkomende uitdaging voor het elektriciteitsnet. Nucleaire- en gascentrales blijven daarom noodzakelijk in de capaciteitsmix. Kerncentrales om een vaste baseload productie te verzekeren, gascentrales om te worden geactiveerd bij onbalans van het systeem.
De integratie van de sterk toegenomen gedecentraliseerde productie en elektrificatie van transport en warmte maakt dat er in de toekomst aanzienlijke investeringen nodig zijn in de distributienetten. Deze werden initieel niet ontworpen voor deze nieuwe toepassingen en hebben dus een forse upgrade nodig.
In 2030 kan nog steeds een deel van het energieverbruik niet gemakkelijk worden geëlektrificeerd, denk maar aan zwaar transport of bepaalde industriële processen. Waterstof of andere groene moleculen zijn daar alternatieven om het energieverbruik te vergroenen.
3. Consumenten worden actieve actoren in het energielandschap
De hoge, volatiele energieprijzen hebben geleid tot een grotere bewustwording bij de energieconsument. Zowel gezinnen als bedrijven beseffen meer dan ooit dat hun energieverbruik een grote impact heeft op hen, financieel én op de planeet. Die consumenten gaan steeds vaker zelf elektriciteit produceren. Ze worden ‘prosumenten’. Digitale data en tools laten hen toe om hun auto-consumptie te maximaliseren en om de pieken in hun verbruik af te vlakken. Zo houden ze hun elektriciteitsfactuur beter onder controle. Consumenten, vooral uit de industrie, helpen ook om het elektriciteitsnet in evenwicht te houden, door flexibiliteit te leveren dankzij ‘demand side management’.
Die veranderende rol van de energieconsument impliceert dat energieleveranciers hun aanbod moeten aanpassen aan deze nieuwe noden. Ze leveren meer op maat gemaakte diensten via interactieve data platformen, apps, energiemanagementsystemen en flexibiliteitsdiensten.
4. Data als nieuwe brandstof voor het toekomstig energiesysteem
Het energiesysteem van de toekomst is in hoge mate gedigitaliseerd. Het is intelligenter en meer geïntegreerd en genereert aanzienlijke hoeveelheden data. Die data maken het energieverbruik efficiënter, automatisatie en apps beheren miljoenen apparaten bij de consument thuis: elektrische voertuigen, warmtepompen, elektrische verwarmingstoestellen, airco’s,… Machine learning en artificiële intelligentie sturen mee het consumentengedrag en leveren zo flexibiliteit aan het netwerk.
De verbeterde, bijna real-time, zichtbaarheid op het energiesysteem biedt opportuniteiten voor nieuwe spelers die de gevestigde waarden op de energiemarkt uitdagen. Ze onderscheiden zich door efficiënte, kosteneffectieve en op maat gemaakte energiediensten aan te bieden.
5. ESG gaat verder dan enkel het vergroenen van de energieconsumptie
De energiesector speelt een voortrekkersrol in het koolstofvrij maken van de economie. In 2030 komt de energieconsumptie in België voor een groot deel uit groene bronnen, zoals wind en zon. Ook groen gas zoals biogas en waterstof neemt een steeds belangrijkere plaats in.
Het perspectief van circulariteit zal ook de horizon van de energiesector verbreden. Het inzetten van technologieën om koolstof af te vangen en het hergebruiken van CO2 zal het potentieel aan groene energie verhogen.
Om de ambitieuze klimaatdoelstellingen te halen, is een goede samenwerking nodig tussen de verschillende actoren: bedrijven, consumenten, overheden en regulatoren.
Jorn De Neve, Head of Advisory and Head of the Energy and Natural Resources Sector at KPMG in Belgium, voorspelt:
"De oorlog in Oekraïne en de huidige energiecrisis hebben de bevoorradingszekerheid in energiesector weer bovenaan de geopolitieke agenda gezet. Meer nog, ze hebben onderstreept dat energie een kritische component is voor de welvaart van de samenleving en onze economie. Uit het Voices on 2030-rapport blijkt dat de versnelde decarbonisatie en de noodzaak om een nieuwe energietoekomst te creëren nog nooit zo dringend zijn geweest en dat we meer kunnen en moeten doen. Onze Voices zijn het erover eens: om onze doelstellingen te bereiken zullen alle belanghebbenden moeten samenwerken – op nationaal, Europees en mondiaal niveau. We hebben een “alle hens aan dek”-aanpak nodig om onze oplossingen voor 2030 toekomstbestendig te maken.”
Harry Van Donink, CEO van KPMG in België:
“Als wereldwijde firma hebben we met KPMG een cruciale rol te spelen bij het aanpakken van de meest dringende uitdagingen van vandaag. Energie is een onderwerp dat ons allemaal aangaat, inclusief huishoudens en industrieën. Met dit rapport willen we leiders samenbrengen om de dialoog en het constructieve debat over de toekomst van het Belgisch energielandschap te stimuleren, om zo de fundamentele transformatie van de sector te bewerkstelligen."
& Jorn De Neve, Head of Energy & Natural Resources KPMG België
Link naar het Voices on 2030: The future of energy rapport van KMPG
saar dietvorst
Over KPMG in België
Met 1.900 medewerkers over het hele land biedt KPMG in België uw onderneming gepersonaliseerde en multidisciplinaire ondersteuning op het vlak van audit, accountancy, fiscaliteit en juridisch advies. We ondersteunen ook een brede waaier aan managementdiensten: van operationele efficiëntie en kostenbeheer tot digitale transformaties, risicobeheer en dealadvies. Onze lokale consultants ondersteunen u dankzij hun kennis en door het gebruik van innovatieve tools om u te helpen elk van uw uitdagingen aan te gaan.
Algemene contactinfo:
KPMG in België
Luchthaven Brussel Nationaal 1K, 1930 Zaventem.
Tel: +32 2 708 4300
www.kpmg.com/be