Hoe overheid én burger beter worden van digitale technologie op maat
Antwerpen, 27 juli 2021 - Nu de digitalisering door de coronacrisis het voorbije jaar plots enkele versnellingen hoger schakelde, groeit het besef dat zogenaamde GovTech een belangrijke bijdrage kan leveren om de kloof tussen de overheid en de burger te verkleinen. Op initiatief van digitaal transformatiebedrijf Flow Pilots bogen een aantal experten zich over de belangrijkste kansen en uitdagingen op dat vlak. “De inzet van technologie kan de democratie versterken. Op voorwaarde dat we eerst de juiste vragen stellen en vervolgens de verzamelde data beter analyseren en vertalen in digitale platformen die leiden tot een optimalisering van het beleid.”
- De toegevoegde waarde van govtech werkt in twee richtingen, maar al te vaak beseffen burgers dit nog onvoldoende. Werk aan de winkel dus voor de overheid.
- Ook kleinere lokale besturen zijn vragende partij voor nieuwe digitale toepassingen. Op voorwaarde dat die hen effectief helpen om een betere dienstverlening uit te bouwen.
- Digitale burgerparticipatie mag niet beperkt blijven tot een soort online klachtenloket.
- Inclusieve dienstverlening is een werkwoord.
- Overheden hebben er alle belang bij om mee te investeren in burgerplatformen: die vormen een breder gedragen en beschaafder alternatief voor burgerparticipatie dan sociale media.
Veel meer nog dan de meeste bedrijven zitten de verschillende overheden in ons land op gigantische hoeveelheden data. Vaak zitten die evenwel nog verspreid over aparte silo’s, waardoor ze niet altijd voldoende breed inzetbaar zijn. En dus rijst de vraag of de overheid vandaag al voldoende beroep doet op de ruime expertise in het bedrijfsleven, waarna ze die data ook efficiënt kan omzetten in relevante nieuwe toepassingen op maat van de burger.
Welke nieuwe inzichten levert de versnelde digitalisering nu concreet op? En in welke mate kan government tech openbare besturen helpen om de burger beter bij het bestuur te betrekken, en dat bestuur zo democratischer en transparanter te maken? Een panel van experten (1) boog zich over de voornaamste uitdagingen en knelpunten, en dit leverde alvast een interessante discussie op, met een aantal veelbelovende denksporen en aanbevelingen.
1. De toegevoegde waarde van govtech werkt in twee richtingen, maar al te vaak beseffen burgers dit nog onvoldoende. Werk aan de winkel dus voor de overheid.
Enerzijds faciliteert de technologie voor de burger de toegang tot allerlei diensten en toepassingen waar elke burger recht op heeft. “Digital twins bijvoorbeeld kunnen ertoe bijdragen dat burgers bepaalde rechten of gunsten automatisch toegekend krijgen, en dat ze die dus niet langer zelf moeten opeisen,” vertelt Dewi Van De Vyver, CEO van digitaal transformatiebedrijf Flow Pilots. In die zin kan het gebruik van govtech zowel de levenskwaliteit van de burger opkrikken als de dienstverlening van de overheid een stuk laagdrempeliger maken.
Anderzijds biedt de inzet van die technologie de overheid ook de kans om veel sneller en proactiever het maatschappelijke effect en de impact van bepaalde maatregelen uit te testen of in te schatten. Waardoor ze, indien nodig, het beleid ook een stuk sneller kan bijsturen. Een interessant voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld de app van het Vlaamse Agentschap Wegen en Verkeer: de overheid informeert de burger én omgekeerd.
Natasha Blommaert, Portfolio Manager Innovatie & Change en Informatie- en Datamanagement van Agentschap Wegen en Verkeer: “Al te vaak merken we dat dit soort innovatieve toepassingen nog te weinig bekendheid én vertrouwen genieten.”
Een belangrijke kanttekening hierbij: privacy blijft een bijzonder belangrijk aandachtspunt. Als burger moet je dan ook altijd toegang hebben tot je data.
2. Ook kleinere lokale besturen zijn vragende partij voor nieuwe digitale toepassingen. Op voorwaarde dat die hen effectief helpen om een betere dienstverlening uit te bouwen.
Ontwikkelaars van govtech mogen niet in de val trappen om nieuwe producten en toepassingen uitsluitend op maat van grotere steden of openbare besturen te ontwikkelen. De meeste lokale besturen zijn vooral op zoek naar oplossingen die hun nut al bewezen hebben.
“De inzet van pakweg artificiële intelligentie (AI) bijvoorbeeld mag dan al bijzonder hot zijn, al te vaak zijn dergelijke toepassingen nog te complex of niet voldoende fijnmazig voor kleinere lokale besturen,” zegt Pieter Lenaerts, Directeur ICT bij Agentschap Binnenlands Bestuur.
Los daarvan roept het fel gehypte AI wel nog een aantal extra vragen op, voor kleine én grotere besturen. Zitten burgers wel te wachten op weinig transparante algoritmen die mee het bestuur zouden bepalen? En dreigt een beleid waarin AI – een technologie die toch vooral op zoek gaat naar repetitieve en vaste patronen – niet net het verrassende en onvoorspelbare aspect van een stad te ondergraven?
Jan Adriaenssens, Director City of Things bij imec, licht toe: “Mensen laten zich bijvoorbeeld graag verrassen door een café of een museum dat ze – mochten ze uitsluitend afgaan op AI-suggesties – wellicht nooit te zien zouden krijgen.”
3. Digitale burgerparticipatie mag niet beperkt blijven tot een soort online klachtenloket.
Openbare besturen mogen dan al de mond vol hebben van een grotere betrokkenheid van hun inwoners bij het beleid, in praktijk blijkt digitale participatie toch nog eerder de uitzondering dan de regel. Veelal is het nog een top-downverhaal, waarbij burgers bijvoorbeeld door de overheid bevraagd worden voor één specifiek project. Bottom-up en op lange termijn gebeurt er nog te weinig, en is er meer moed nodig van de overheid om ook die deur een stuk meer open te zetten. De drempels liggen vaak nog te hoog.
Nochtans toont de burger zich almaar vaker bereid om zelf ook zijn steentje bij te dragen, niet enkel in zeer acute situaties maar ook proactief. Voor heel wat lokale besturen is er op dit vlak nog een stevig leertraject weggelegd. Participatieplatformen kunnen hen hierbij helpen, op voorwaarde dat ze voldoende op maat gebouwd zijn, het langetermijnperspectief voor ogen houden én een concreet doel en welbepaalde doelgroep viseren.
4. Inclusieve dienstverlening is een werkwoord.
In theorie kunnen voldoende laagdrempelige toepassingen net tot een meer democratische en inclusieve dienstverlening leiden.
“Het contact met de overheid wordt hierdoor immers ook directer én neutraler,” vertelt Youri Segers, Chief digital officer bij Stad Antwerpen.
Digital twins kunnen er bijvoorbeeld ook toe bijdragen dat burgers bepaalde rechten of gunsten automatische toegekend krijgen, en die dus niet langer zelf moeten opeisen. Op termijn kan dit, zeker voor minderheidsgroepen die anders wat lastiger te bereiken zijn, een reusachtige stap voorwaarts zijn. De factor kennis=macht verdwijnt dan immers grotendeels. Essentieel hierbij is dat er ook beter geluisterd wordt naar de vijf procent die digitaal niét bereikt wordt: welke drempels ervaren zij dan, en hoe kunnen we die wegwerken?
5. Overheden hebben er alle belang bij om mee te investeren in burgerplatformen: die vormen een breder gedragen en beschaafder alternatief voor burgerparticipatie dan sociale media.
Frustraties en onvrede die bij de bevolking leven, zullen sowieso opborrelen via allerlei digitale kanalen. Overheden hebben er dus ook alle belang bij om dat debat zelf te filteren en te modereren. Het is essentieel om daarbij terug te koppelen naar de burgers, om te tonen dat je als overheid met de feedback aan de slag gaat.
Joost Vandenbroele, GovSuccess manager & advisor online participation bij Citizenlab: “Een eigen burgerplatform kan ook de wat meer genuanceerde stemmen een forum geven. Overheden moeten niet bang zijn voor openheid, maar zich bereid tonen om via zo’n platform de dialoog en interactie met de burger aan te gaan.”
Dewi Van De Vyver, CEO van Flow Pilots: “Overheden zitten op heel veel data én ze hebben in heel wat domeinen ook een gigantische expertise in huis. Het komt er nu vooral op aan om die expertise beter te ontsluiten naar de burger. Bedrijven die met vernieuwende technologie bezig zijn, kunnen de overheid daarbij helpen. De aanpak van de pandemie heeft overtuigend aangetoond dat er op dat vlak nog flink wat potentieel is.”
Samenstelling expertenpanel
- Jan Adriaenssens (Director City of Things, Imec)
- Natasha Blommaert, (Portfolio manager Innovatie & Change en Informatie- en Datamanagement, agentschap wegen en verkeer)
- Pieter Lenaerts (Directeur ICT Agentschap Binnenlands Bestuur)
- Youri Segers (Chief digital officer, Stad Antwerpen)
- Joost Vandenbroele (GovSucess manager & Advisor online participation, Citizenlab)
- Dewi Van De Vyver (CEO Flow Pilots)
Powered by Cipal Schaubroeck
vlnr: Pieter Lenaerts, Natasha Blommaert, Jan Adriaenssens, Robin Wauters (moderator), Dewi Van De Vyver, Youri Segers & Joost Vandenbroele
vlnr: Pieter Lenaerts, Natasha Blommaert, Jan Adriaenssens, Robin Wauters (moderator), Dewi Van De Vyver, Youri Segers & Joost Vandenbroele
Herbekijk het volledige rondetafelgesprek hier:
Persdossier Flow Pilots
PDF - 2.0 Mb
Over Flow Pilots
IT-bedrijf Flow Pilots ontwikkelt digitale oplossingen voor maakbedrijven, overheden, servicebedrijven en hun eindgebruikers. Ze werken nauw samen met hun klanten om tot de beste oplossingen te komen: gebruiksvriendelijke toepassingen die precies doen wat ze moeten doen, en die de nodige inzichten verschaffen. Flow Pilots ontwikkelt niet alleen insightful applicaties, maar optimaliseert ook de processen erachter en maakt integraties met andere apps mogelijk. O.a. Axa, Renson, Soudal en NMBS, evenals steden en gemeenten, doen een beroep op Flow Pilots voor hun digitale transformaties.
Flow Pilots werd opgericht in 2011 en is gevestigd in Antwerpen met 30 medewerkers. Het bedrijf maakt sinds 2017 deel uit van de groep CipalSchaubroeck. Flow Pilots’ CEO, Dewi Van de Vyver, werd in 2020 door Data News uitgeroepen tot ICT woman of the Year in België.
